Jak się zachować

---

JAK SIĘ ZACHOWAĆ PODCZAS HURAGANU/BURZY?

Występowanie huraganów (silnych wiatrów) powodowane jest najczęściej, szybko przemieszczającymi się aktywnymi niżami. Najgroźniejszą formę przyjmują one w okresie: wiosennym i jesiennym. Przed wystąpieniem huraganu (silnych wiatrów):

• upewnij się, czy wszyscy członkowie twojej rodziny wiedzą, jak postępować w czasie huraganu, oraz naucz ich jak wyłączać gaz, elektryczność i wodę
• opracuj plan komunikowania się w czasie zagrożenia na okoliczność, gdy członkowie rodziny są rozdzieleni (realny przypadek, gdy dorośli są w pracy, a dzieci w szkole),
• naucz dzieci, jak i kiedy wzywa się policję lub straż pożarną, oraz które radio jest nastrojone na odbiór informacji o stanie zagrożenia.

Podczas huraganu:

• miej włączone radio bateryjne na częstotliwości radia regionalnego, albo program miejski, w celu uzyskania komunikatu o zagrożeniu i sposobach postępowania.
• zabezpiecz swoje mieszkanie (dom):
  • zamknij okna, zabezpiecz rynny i inne części budynku,
  • upewnij się czy konstrukcja dachu jest mocno przywiązana do konstrukcji budynku,
  • zabezpiecz lampy i inne urządzenia, które mogą ulec zniszczeniu,
  • usuń z parapetów i balkonów przedmioty, które mogą zagrażać przechodniom,
  • uprzątnij z obejścia przedmioty, które mogłyby narobić szkód (porwane przez wiatr),
  • zapewnij sobie odpowiednią ilość źródeł światła, jak: latarki elektryczne (baterie do latarek i odbiorników radiowych), świece,
• sprawdź stan apteczki pierwszej pomocy i zaopatrz się w niezbędne materiały i leki,
• przygotuj rzeczy, które mogą być potrzebne w czasie ewakuacji tj. dokumenty, odzież, żywność, wartościowe rzeczy,
• nie parkuj pojazdów w pobliżu drzew, słupów i trakcji elektrycznych,
• wyłącz główny wyłącznik prądu i gazu – ograniczy to niebezpieczeństwo powstania pożaru,
• schowaj się w środkowych i najniższych partiach budynku z dala od oszklonych okien, sufitów i drzwi,
• znajdując się poza domem, pozostań tam, aż huragan nie przejdzie,
• nie zatrzymuj się pod trakcjami elektrycznymi, planszami reklamowymi, drzewami itp.

Jeżeli służby ratownicze zalecają ewakuację:

• wyrusz tak szybko jak to możliwe,
• opuszczając mieszkanie wyłącz energie elektryczną, oraz główny zawór wody i gazu, wygaś ogień w piecach, oraz zabezpiecz dom,
• zawiadom kogoś, poza zasięgiem wichury, dokąd się ewakuujesz,
• zabierz przygotowany zawczasu podręczny bagaż, oraz ciepłą odzież.

Po huraganie:

• udziel pierwszej pomocy rannym i poszkodowanym osobom,
• unikaj leżących lub zwisających przewodów elektrycznych,
• ostrożnie wkraczaj do swojego domu.
• sprawdź instalację (gazową, elektryczną, wodociągową i ściekową) w zniszczonym domu.

O wszystkich zdarzeniach, mających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa ludzi informuj:

• służby dyżurne Straży Pożarnej - 998,
• Policji - 997,
• Pogotowie Energetyczne - 991,
• Pogotowie Gazowe - 992, i inne.

---

JAK SIĘ ZACHOWAĆ PODCZAS POŻARU?

Najczęstszą przyczyną powstawania pożarów są:

• bezmyślne bądź umyślne działanie człowieka,
• zwarcie i wady instalacji elektrycznej,
• wyładowania atmosferyczne.

Przed wystąpieniem pożaru:

• nie dopuść do powstania pożaru!!!
• skontroluj domowe źródła ogrzewania i usuń wszelkie nieprawidłowości:
• bardzo ostrożnie używaj zastępczych źródeł grzewczych (np. przenośne grzejniki elektryczne, gazowe, piecyki na drewno i węgiel), zgodnie z instrukcją obsługi,
• zabezpiecz materiały mogące ulec zapaleniu (podłoga, ściany, firany, meble, stosy gazet itp.), przed możliwością kontaktu z otwartym ogniem, żarem oraz gorącym popiołem,
• nie używaj kuchenek gazowych do dogrzewania mieszkania,
• sprawdź i stosuj odpowiednie zabezpieczenia instalacji elektrycznej:
• nigdy nie "watuj korków",
• automatyczny bezpiecznik kosztuje kilka złotych !!!!!!
• włączając kilka urządzeń do jednego gniazda przeciążasz instalację elektryczną,
• używaj rozgałęźników z bezpiecznikami,
• utrzymuj instalację odgromową oraz kominową w dobrym stanie,

1. Przetrzymując w mieszkaniu pojemniki z rozpuszczalnikami, benzyną, farbami itp. - przetrzymujesz bombę, której wystarczy już tylko zapalnik! !!!!
2. Przygotuj rodzinę do ewentualnej ewakuacji:
   • określ w mieszkaniu, domu i obejściu gospodarskim drogi ewakuacji oraz zapoznać z nimi domowników, przetrenuj z rodziną taką ewakuację; powinny być ustalone, co najmniej dwie drogi ewakuacji, naucz rodzinę, jak przemieszczać się w pomieszczeniach zadymionych.
3. W miarę możliwości:
   • zainstaluj w mieszkaniu, domu i obejściu gospodarskim wykrywacze dymów (pożarów) i eksploatuj je zgodnie z instrukcją,
   • zaopatrz mieszkanie, dom i obejście w podręczne gaśnice i naucz rodzinę posługiwać się nimi, przestrzegaj terminów badania sprawności gaśnic i ich legalizacji,
   • Zapisz i zapamiętaj numer telefonu 998 do straży pożarnej oraz naucz dzieci jak informować przez telefon o pożarze.

W razie pożaru.

Jeśli zauważyłeś pożar masz obowiązek prawny i moralny powiadomić o tym osoby zagrożone, straż pożarną lub inne służby ratownicze, użyj prostych sposobów by ugasić pożar w zarodku - gaśnica, woda, koc gaśniczy:

• jeśli ubranie pali się na Tobie - zatrzymaj się, połóż na ziemi i obracaj do chwili zagaszenia ognia, ucieczka spowoduje tylko zwiększenie płomienia,
• jeśli pali się tłuszcz w naczyniu kuchennym - ugaś go solą kuchenną lub po prostu nakryj szczelną pokrywką,
• nie gaś urządzeń elektrycznych wodą - mogą być pod napięciem, postaraj się odłączyć zasilanie elektryczne,
• nie próbuj gasić ognia, którego nie jesteś w stanie opanować, wyprowadź wszystkie osoby zagrożone w bezpieczne miejsce i w razie potrzeby udziel pierwszej pomocy gdyby pożar i swąd dymu obudził Cię ze snu - zbadaj, czy drzwi są ciepłe, jeżeli tak to nie otwieraj ich, lecz użyj innych dróg by opuścić pomieszczenie (np. przez okno, o ile jest to możliwe) lub usilnie wzywaj pomocy, wymachuj przez okno białym obrusem, prześcieradłem,
• jeśli musisz wyjść przez pomieszczenie zadymione to zakryj usta i nos gęstą tkaniną, okryj się czymś trudno zapalnym i przemieszczaj tuż przy podłodze - dym i gorące powietrze unosi się do góry, a dołem powietrze jest bardziej czyste i chłodne,
• bądź przygotowany! Dym drażni oczy,
• opuszczając mieszkanie zabierz ze sobą wszystkich domowników, dzieci potrafią chować się przed ogniem w miejscach, z których ich nie widać: w szafie, pod łóżkiem, pod pościelą itp.

Po pożarze.

Jeżeli zamierzasz wejść do budynku po pożarze powinieneś:

• upewnić się, czy właściwe służby (władze, straż pożarna) stwierdziły, że budynek jest bezpieczny,
• uważać na oznaki dymu i gorąca,
• nie włączaj instalacji elektrycznej w budynku (pomieszczaniu) po pożarze przed jej sprawdzeniem przez elektryka,
• jeśli został wyłączony główny wyłącznik gazu, odcinający dopływ gazu do sieci zasilającej do budynku - to w razie ponownego jego włączenia wezwij upoważnionego pracownika technicznego administracji obiektu oraz służbę gazowniczą,
• zachowaj czujność i uwagę, gdyż po pożarze elementy konstrukcyjne budynku (zabudowań) mogą być osłabione (np. dachy i stropy) i mogą wymagać naprawy,
• jeśli fachowcy (inspektor budowlany) stwierdza, że budynek po pożarze jest niebezpieczny, należy opuścić dom, a o konieczności opuszczenia domu powiadom policję, aby wzięła go i pozostawione mienie pod ochronę,
• zabierz ze sobą dowód tożsamości i inne ważne dokumenty, niezbędne i cenne przedmioty (okulary, lekarstwa, polisy ubezpieczeniowe, pieniądze, biżuterię),
• skontaktuj się z firmą ubezpieczeniową w przypadku, gdy twoje mieszkanie, twój dom, zabudowania gospodarcze i pozostałe mienie ubezpieczyłeś od pożaru,
• wyrzuć produkty żywnościowe, napoje i lekarstwa, które były narażone na działanie wysokiej temperatury, dymu i płomienie, dotyczy to również zawartości lodówki i zamrażarki, nie wolno też ponownie zamrażać żywności,
• jeśli sejf lub metalowa skrzynia uległa oddziaływaniu pożaru, nie próbuj ich otwierać, w ich wnętrzu przez długi czas (wiele godzin) może utrzymywać się wysoka temperatura, jeśli otworzysz drzwi sejfu lub skrzyni przed wychłodzeniem, powietrze z zewnątrz w połączeniu z wysoką temperaturą wnętrza sejfu (skrzyni) może spowodować zapalenie się zawartości.

---

JAK SIĘ ZACHOWAĆ PODCZAS UWOLNIENIA TOKSYCZNYCH ŚRODKÓW PRZEMYSŁOWYCH ?

Najczęstszą przyczyna uwolnień niebezpiecznych środków chemicznych są:

• awarie i katastrofy w obiektach przemysłowych,
• wypadki cystern kolejowych oraz autocystern,
• rozszczelnienia rurociągów przemysłowych,
• katastrofy morskich tankowców i chemikaliowców.

Z A P A M I Ę T A J !!!
Pojazdy samochodowe przewożące substancje niebezpieczne są oznakowane pomarańczowymi prostokątnymi tablicami z czarnymi napisami cyfrowymi, oznaczającymi rodzaj niebezpiecznych substancji według międzynarodowych oznaczeń, umieszczonymi z tyłu i przodu pojazdu w następujący sposób: np. Benzyny - paliwa silnikowe.

Jeżeli jesteś świadkiem wypadku z udziałem N, Ch - powiadom natychmiast w jakikolwiek sposób straż pożarna i policję. Podaj istotne dane:

• miejsce zdarzenia,
• charakter zdarzenia,
• swoje dane.

Nie bądź kibicem zdarzenia, ale oddal się z miejsca wypadku, aby zminimalizować ryzyko zatrucia. Opuść rejon zagrożenia, kierując się prostopadle do kierunku wiatru. Chroń swoje drogi oddechowe. W tym celu wykonaj filtr ochronny z dostępnych Ci materiałów (zwilżona w wodzie lub wodnym roztworze sody oczyszczonej chusteczka, szalik, ręcznik, itp.) i osłoń nim drogi oddechowe. Jeśli jesteś w samochodzie - zamknij okna, włącz wentylację wewnętrzna - staraj się jak najszybciej opuścić strefę skażenia. Stosuj się ściśle do poleceń służb ratowniczych lub komunikatów, przekazywanych przez lokalne środki przekazu - radio, TV, megafony. Jeśli przebywałeś w strefie skażonej, zdejmij ubranie, które uległo zanieczyszczeniu i zamień je na czyste oraz dużą ilością bieżącej wody przemyj oczy, usta, nos i we? prysznic.

Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że niebezpieczne środki chemiczne przenikną do Twojego domu to:

• włącz radio lub telewizor na program lokalny i stosuj się ściśle do poleceń, wydanych przez lokalne władze (służby ratownicze),
• uszczelnij wszystkie otwory okienne, wentylacyjne, drzwi - oklejając je taśmą klejącą, obkładając rulonami z mokrych ręczników czy prześcieradeł,
• oddychaj przez maseczkę wykonaną z gazy, waty, ręcznika itp.,
• zadbaj o bezpieczeństwo swoich podopiecznych, dzieci, osób niepełnosprawnych, zwierząt domowych,
• pozostań w wewnętrznej części budynku przy zamkniętych drzwiach - w przypadku, gdy istnieje niebezpieczeństwo skażenia chlorem, udaje się na wyższe kondygnacje np. do sąsiadów. W przypadku amoniaku - kieruj się do pomieszczeń, położonych na niskich kondygnacjach,
• powiadom o zagrożeniu najbliższe otoczenie,
• wyłącz urządzenia elektryczne i gazowe z otwartym ogniem,
• nie jedz żywności i nie pij płynów, które mogły ulec skażeniu.

---

JAK SIĘ ZACHOWAĆ PODCZAS KATASTROFY BUDOWLANEJ ?

Katastrofy budowlane najczęściej powodowane są:

• wybuchami gazu,
• obsunięciem stropów lub nadwerężeniem ważnych elementów konstrukcyjnych budynku,
• tąpnięciami.

1. Opuszczając dom (mieszkanie):
   • wyłącz instalację gazową, elektryczną,, wodną,
   • zabierz ze sobą dokumenty tożsamości i inne ważne dokumenty, żywność, koce, odzież, pieniądze,
   • zadbaj o to, aby dom opuścili wszyscy domownicy oraz sąsiedzi,
   • zachowaj szczególną ostrożność - uwaga na stropy, klatki schodowe,
   • o ile nie możesz opuścić budynku (mieszkania) drzwiami wyjściowymi przez klatkę schodową z powodu zagrożenia lub innych przeszkód, uciekaj przez okno lub okna sąsiadów, jeśli to możliwe,
   • gdy nie masz możliwości opuszczenia domu, wywieś w oknie białe prześcieradło lub obrus - jako znak dla ratowników, że potrzebujesz pomocy!
   • gdy jesteś unieruchomiony (przysypany) nawołuj pomocy, stukaj w lekkie elementy metalowe - ułatwi ratownikom lokalizację.
2. Gdy opuściłeś dom (mieszkanie):
   • powiadom kierującego akcją ratowniczą o osobach z rodziny i sąsiadach, którzy zostali jeszcze w pomieszczeniach budynku, oraz o osobach, które aktualnie na pewno przebywają poza domem (w pracy, szkole itp.),
   • jeśli posiadasz informacje pomocne w akcji ratowniczej, przekaż je niezwłocznie służbie ratowniczej,
   • nie przeszkadzaj w pracy ratownikom,
   • nie wracaj na miejsce katastrofy, ani nie wchodź do uszkodzonego wypadkiem budynku bez zezwolenia służb budowlanych, które określają czy takie wejście jest bezpieczne,
   • o ile doznałeś obrażeń (jesteś ranny) zgłoś się do punktu pomocy medycznej,
   • zgłoś swoje potrzeby do punktu pomocy społecznej lub władz terenowych,
   • dalej postępuj zgodnie z zaleceniami władz miasta, gminy.

Gdy byłeś świadkiem katastrofy budowlanej niezwłocznie powiadom:

• Straż Pożarną - 998,
• Policję - 997,
• Pogotowie Ratunkowe - 999.

---

Na podstawie "Zasad zachowania się na wypadek różnych zagrożeń".
Urząd Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności, Warszawa 1999